Berg Vrij! Pardon? Wel, met die slogan ijverden De Natuurvrienden vanaf 1895 in Oostenrijk voor vrije toegang tot natuurgebieden die tot dan toe in privé-handen van de elite waren. De bedoeling was om fabrieksarbeiders op een betaalbare en gezonde (lees: niet-alcoholische) manier hun vrije tijd te laten doorbrengen. Het concept verspreidde zich snel over de grenzen heen, en er kwamen overal Natuurvriendenhuizen voor de meer-dan-één-dag-uitstap. De Belgische afdeling ging in 1927 van start. Zij voerden mee actie voor een jaarlijks betaald verlof, dat in 1938 in de wet werd opgenomen. Tijdens WO II werden ze dan ook als links-pacifistiche organisatie verboden en vervolgd.
Na de oorlog nam de materiële welvaart snel toe. Iedereen, ook arbeiders, kreeg meer vrijetijds-opties. De Natuurvrienden verloren zo hun oorspronkelijk doelpubliek en kenden een periode van dalende ledencijfers, tot ze zich heroriënteerden en duurzaamheid centraal gingen stellen. Het begrip ‘betaalbaar’ werd bovendien verbreed tot ’toegankelijk’, met extra aandacht voor allerlei specifieke doelgroepen. Wat de Natuurvrienden mogelijk wil maken, is dus ‘een invulling van de vrije tijd met respect voor milieu, mens en omgeving’.
Over heel Vlaanderen zijn lokale afdelingen, soms nog opgesplitst in kernen die zich dan met verschillende soorten activiteiten bezig houden: sport, cultuur, natuur. De wisselwerking tussen het centraal secretariaat en die lokale afdelingen werd door Socius als voorbeeld van goed samenwerken aangehaald. De samenhang bewaren ze op de jaarlijkse vrijwilligersdag (voor de vrijwillige medewerkers) en de Natuurvriendendag (voor alle leden). Omdat gemeenschapsvorming één van de prioriteiten is, kunnen Natuurvrienden zich ook in buitenlandse afdelingen meteen thuis voelen, tot in Chili, Togo en Senegal toe.
De Internationale Natuurvriendenfederatie, waarbij veertig landen aangesloten zijn, hoort in Europa tot de ’the Green ten’, de koepel van de tien grootste milieu- en natuurorganisaties. Ook binnen België bleven De Natuurvrienden niet in hun eigen hoekje zitten. Zo richtten ze mee de BBL op, Trage Wegen, Socius, en de Federatie van Organisaties voor Volksontwikkeling.
In de studio kwamen voorzitster Greet van Gool en algemeen coördinator Lieven Heuten ons dit alles en nog meer vertellen. Zo hadden we het onder andere nog over een paar bijzondere projecten: de Ecocyclo-fietsroutes, de internationale fietsroutes, en hun eigen, ecologisch verantwoorde versie van de Seven Summits, die heel wat media-aandacht kreeg.
Het maatschappelijk engagement van de Natuurvrienden blijkt ook uit de drie bussen die ze inlegden om deel te nemen aan de grote klimaatbetoging, onder de slogan ‘Voor een sociaal rechtvaardig klimaatakkoord’. Aangezien die betoging na de aanslagen in Parijs werd afgelast, namen ze in plaats daarvan mee deel aan de klimaatmars in Oostende.
En intussen rijpen langzaam de plannen voor de viering van het honderdjarig bestaan.
Alle Voorwaarts-uitzendingen op een rijtje
Podcast: Play in new window | Download
