Op 24 juni vielen tientallen doden toen een grote groep vluchtelingen over de grensmuur rond Melilla probeerde te klimmen. Deze tragedie heeft ook een geostrategische achtergrond.
De grensmuur scheidt de Spaanse enclave van Marokko. Beelden tonen tientallen, mees levenloze lichamen met errond zwaarbewapende politie die vooral wil verhinderen dat iemand zou ontkomen, niet om de overlevers te helpen (archief DN 9’30”).
De Marokkaanse politie kreeg kritiek voor haar aanpak. Jan Servaes (Vrede/Uitpers) wijst erop dat het ingrijpen van de Marokkaanse overheid er komt op vraag van de EU, dat een beleid voert gericht op het buiten de grenzen houden van vluchtelingen. EU-raadsvoorzitter Charles Michel sprak zijn steun uit voor de grensacties ‘van Spanje en anderen’. Servaes klaagt het ‘externaliseringsbeleid’ van de EU aan: “Er zou wat voor te zeggen zijn moesten de internationale rechtsregels toegepast worden, maar ik heb geen weet van een land waar dit ook gebeurt.” Servaes wijst erop dat, in tegenstelling tot wat beweerd wordt, het beleid van pushbacks niet helpt om de maffieuze smokkelaarsnetwerken te breken.
Vooral de Spaanse politie draagt mee verantwoordelijkheid voor de tragedie in Melilla, die moet geplaatst worden in een geostrategische kader. Nadat Spanje vorig jaar een leider van het Polisario-Front had opgenomen voor een hospitalisatie, voerde Marokko een aantal sancties in tegen Spanje en werd de grens opengezet. Het Polisario-Front strijdt voor de onafhankelijkheid van de Westelijkse Sahara, die sedert 1975 grotendeels bezet en gekoloniseerd wordt door Marokko.
In april boog de centrum-linkse regering van Pedro Sanchez voor de Marokkaanse druk en gaf de eerste minister de Spaanse neutraliteit op door een Marokkaans voorstel uit 2007 in verband met het bezet gebied te aanvaarden. (Volgens internationaal recht is Spanje nog steeds de bestuurder van de Westelijke Sahara.) Anderhalf jaar eerder hadden de VSA, onder president Trump, al de annexatie van de Westelijke Sahara erkend. Zijn opvolger, Joe Biden, zet de politiek van Trump in het Midden-Oosten en Noord-Afrika verder en heeft de erkenning van de bezettingen van de Westelijke Sahara en Oost-Jeruzalem door respectievelijk Marokko en Israël niet teruggedraaid, een houding die scherp contrasteert met de respons op de bezetting door Rusland van stukken van Oekraïne.
De relaties tussen Marokko en buurland Algerije, dat het Polisario-Front steunt, zitten ondertussen op een dieptepunt. Algerije heeft een gaspijplijn naar Marokko afgesloten en dreigt de leveringen aan Spanje te verminderen als het Marokko blijft helpen het Algerijns embargo te omzeilen door gas door te sluizen naar Marokko.
Podcast: Play in new window | Download
