Crisis in Bulgarije rond Oekraïne en Noord-Macedonië

Kirik Petkov, bron: Bulgarije, via wikipedia

Na drie verkiezingen kwam er in Bulgarije een pro-Europees bestuur, maar de coalitieregering van Kiril Petkov heeft een vertrouwensmotie in juni niet overleefd door onenigheid rond het EU-lidmaatschap van Noord-Macedonië. Ook de situatie in Oekraïne zorgt voor spanningen.
De val komt er nadat de partij van zanger Salvi Trifonov haar steun opzegde. Ook hier spelen nationalistische reflexen een rol, met Petkov die een pro-EU lijn volgt terwijl Trifonov de toetreding van Noord-Macedonië tot de EU niet ziet zitten.
Freddy De Pauw (Uitpers): “Voor veel Bulgaren is Noord-Macedonië eigenlijk Bulgaars, een discussie over identiteit waarvan extreemrechts profiteert. De toetreding van Noord-Macedonië en Albanië zijn aan elkaar gekoppeld, en die twee landen hebben zich de afgelopen week kwaad gemaakt.” De blokkering door Bulgarije irriteert Albanië en Noord-Macedonië, vooral omdat tezelfdertijd de EU-toetreding van Oekraïne door de procedurele molen gejaagd wordt.
De politieke spanningen reiken ook verder dan het Noord-Macedonisch EU-lidmaatschap. Er bestaat een sterke pro-Russische onderstroom in het land, en de eerste minister kreeg van het parlement dan ook geen toestemming om wapens te leveren aan Oekraïne.

Podcast: Play in new window | Download

Graan: wie exporteert en wie consumeert?

Foto: Bluemoose, via wikipedia ( GNU Free Documentation licentie)

De prijs van tarwe is gestegen tot $ 420 per ton, van minder dan $ 200 per ton twee jaar geleden, en niet enkel door de oorlog in Oekraïne. Een overzicht van de wereldwijde graanproductie, -handel en -consumptie, met als belangrijkste bronnen reportages van France Culture en Le Monde Diplomatique.
Oekraïne is een belangrijke graanexporteur maar staat toch ‘slechts’ op de vijfde plaats, na Frankrijk en voor Duitsland.
De stijgende graanprijzen zijn ook een gevolg van de gestegen import door China, veroorzaakt door de toegenomen vleesproductie. China, met haar enorm globaal handelsoverschot, heeft ondertussen een jaarlijks handelstekort voor granen van bijna 90 miljard dollar.
Na de invoering van westerse sancties in 2014 is Rusland zich nog verder gaan focussen op graanproductie, waardoor het vanaf 2016 de VSA van de troon gestoten heeft als grootste exporteur.
Langs de andere kant zitten de meeste importeurs in Afrika en het Midden-Oosten. Egypte importeert de helft van de tarwe die het consumeert en meer dan 60% van die import komt uit Rusland. Indonesië in Oost-Azië is een andere grote importeur van graan, maar minder afhankelijk van Rusland en Oekraïne.

Podcast: Play in new window | Download

De Oekraїne-oorlog en de Europese defensie-strategie: Sven Biscop (UGent)

foto: voice of America via wikipedia (public domain)

We bellen UGent-professor Sven Biscop over de oorlog in Oekraїne, drie dagen na de Russische inval. Hij is gespecialiseerd in internationale politiek en defensie.

“De Europese legers moeten ineengeschoven worden. Vernippering en geldverspilling moeten eruit”

Sven Biscop: “De meeste analisten hadden wel een Russische militaire actie verwacht, maar dachten dat die zich zou beperken tot het oosten van het land. ”
RC: Zijn we nu teruggekatapulteerd naar (pre-perestrojka) 1985?
Sven Biscop: “Ja, doordat de relaties met Rusland tot een minimum zullen teruggeschroefd worden. We zullen meer moeten investeren in onze eigen defensie. Anderzijds is dit geen terugkeer naar de koude oorlog zoals in 1985 omdat we nu ook China, en in feite ook de Europese Unie, hebben als onafhankelijke spelers. Het huidige dispuut is niet bepalend voor alles wat er in de wereld gebeurt, zoals dat vroeger wel zou geweest zijn.”
RC: De economische banden met Rusland zijn toch ook veel sterker dan ze destijds waren? De handel met de EU bedraagt 80 miljard euro per jaar, ondanks de sancties. 35 van de bedrijven van de Franse beursindex zijn actief in Rusland en 500 Franse bedrijven stellen er 160 duizend mensen te werk.
SB: “Inderdaad. Destijds was de Sovjet-Unie ontkoppeld van de (kapitalistische) wereldeconomie (via de Comecon, nvdr), behalve op het vlak van energie. Nu is de Russische economie meer verweven met de rest van de gemondialiseerde economie, maar toch veel minder dan bijvoorbeeld China. Het gevolg van die toegenomen verwevenheid is dat de sancties ook ons pijn zullen doen.”
RC: Er wordt vooral gesproken over gas en aardolie, maar Oekraïne is ook sterk verbonden met de ‘Europese waardeketen’ en meer specifiek het Duits economisch systeem, door de levering van goedkope arbeidskrachten, al dan niet indirect via Polen. Hoe zal zich dat uitspelen?
SB: “Het hangt ervan af wat Poetin nastreeft. Wil hij gans Oekraïne in handen krijgen of een stuk in het oosten bezetten? Dat zal bepalen hoeveel mensen naar het buitenland zullen vluchten. Die vlucht naar het westen is een kost voor ons, maar we moeten die solidariteit wel opbrengen, vind ik.” Continue reading “De Oekraїne-oorlog en de Europese defensie-strategie: Sven Biscop (UGent)” →

Podcast: Play in new window | Download

Oekraїne: geen strijd voor de democratie

Ihor Kolomoyskyi (creative commons via wikipedia)

Ziet de Russische president Poetin een democratische regering in Oekraїne als een bedreiging voor zijn eigen autocratisch regime?
“Nonsens”, aldus Freddy De Pauw van Uitpers. “Waarom zouden de Russische opposanten het Oekraїens model gaan invoeren? Ze hebben het al.”
Freddy De Pauw: “Rusland wordt terecht verweten dat het een systeem heeft van oligarchen. Wel, we zien net hetzelfde in Oekraїne. De oligarchen controleren er net zoals in Rusland ook de media. Er is minder repressie tegen opposanten, maar ze is er. Minderheden worden er dan weer meer gediscrimineerd dan in Rusland, vooral de taalminderheden. Voor een belangrijk deel van de bevolking is Russisch de moedertaal. In tegenstelling tot de Baltische staten gaat het hier niet over inwijkelingen van na de oorlog, maar over families die al honderden jaren in Oekraїne wonen. Toch werd na de ‘Maidan revolutie’ beslist dat Oekraїens de enige taal van het land moest zijn. Men vraagt dus aan een derde van de bevolking dat ze van taal verandert. Die bevolkingsgroep voelt zich gediscrimineerd, vooral in het oosten van het land.”
Continue reading →

Podcast: Play in new window | Download

Oekraïne: verkiezing van Zelenski historisch, maar niet omdat er iets zal veranderen

Bron: www.president.gov.ua/ (rechtenvrij)

Op 20 mei werd acteur en politieke nieuwkomer Volodymyr Zelenski tot president van Oekraine verkozen. Een historische gebeurtenis stelt Derek Monroe want zowel de president als de eerste minister van Oekraïne zijn nu joods, iets dat het toch wat moeilijk maakt om Oekraïne als anti-semitisch te bestempelen.
Maar Monroe gelooft niet dat dat veel zal veranderen aan de manier waarop het land bestuurd wordt. Zelenski is protegé van Ihor Kolomoyskyi, één van de oligarchen van Oekraïne. Kolomoyski richtte een privé-militie op die nu geïntegreerd is in het leger en zo het land controleert, aldus Monroe.
Ondertussen proberen de Verenigde Staten van Amerika de interne politiek van Oekraïne te beinvloeden. Derek Monroe: ” Toen hij vice president was vroeg Joe Biden aan Oekraïne om een procureur generaal te onslaan die dingen liet onderzoeken waarvan Biden vond dat hij zich er niet mee moest moeien.” Joe Biden is momenteel presidentskandidaat van de de Democratische partij.
Na dertig jaar formele democratie is de bevolking gelaten geworden. “Voor anarchisten en mensen die een tandarts nodig hebben is Oekraïne een interessante vakantiebestemming.”

Podcast: Play in new window | Download

De Oekraïense oligarchie op zoek naar steun tegen Rusland

Derek Monroe, onze man uit Chicago brengt verslag vanuit Kiev in Oekraïne over het 11de Kyiv Security Forum (#ksf2018) dat er deze week doorging.
“Een keure van neo-conservatieven van over de ganse wereld komt af op deze conferentie die samengeroepen werd door verschillende lokale stichtingen, zoals de Yatsenyuk Foundation van de voormalige eerste minister van Oekraïne, de Pinchuk Foundation van de gelijknamige oligarch; maar ook de conservatieve Amerikaanse Hudson Foundation. BBC correspondent David Eades was moderator. ”
“Dit is een poging van de elites van Oekraïne om steun te krijgen van de VS en de EU lidstaten waarbij Rusland als grote bedreiging wordt voorgesteld. Twee derden van de tussenkomsten gingen over Rusland. Het was een soort echokamer waar iedereen dezelfde mening toegedaan was. Zo sprak Jeffrey Gedmin, voormalig hoofd van Radio Free Europe, op de conferentie. Mijn vraag waarom iemand zijn organisatie, die mee verantwoordelijk is voor het verkopen van de oorlogen in Irak, Libië en Afghanistan, zou geloven werd niet geapprecieerd Continue reading “De Oekraïense oligarchie op zoek naar steun tegen Rusland” →

Podcast: Play in new window | Download

Oekraïne

Bruno De Cordier van de vakgroep Conflict- en Ontwikkelingsstudies van de Universiteit Gent, die jarenlang in de voormalige Sovjetunie woonde, schreef op 30 januari al een kritische beschouwing over de toestand in Oekraïne die heel wat nuchterder klonk dan de bevlogen kreten over Democratie! en Vrijheid! waar wij hier altijd een beetje kriegel van worden. Wat wij telefonisch van hem leerden, kort samengevat:
‘De bevolking van Oekraïne’ is over het algemeen niet expliciet rechts/links, pro-Europa/pro-Rusland. Ze zijn gewoon de hallucinante corruptie spuugzat, en de economische monopoliepositie van een paar rijke families, die alle verdere ondernemersinitiatief in de kiem smoren. Verder zijn in het land buitenlandse donororganisaties actief die ‘overal ter wereld’ (nvdr: maar liefst niet in eigen land) ‘de democratie (lees: het zgz neo-liberaal economisch model) willen bevorderen’ (nvdr: bv deze organisatie). Een flink stuk van het maatschappelijk middenveld (ngo’s, media …) draait zo op het donorgeld, en bijgevolg volgens de prioriteiten van, deze organisaties. Het gaat de donorlanden daarbij niet om mensenrechten, ook niet om olie(pijpleidingen), maar om het indijken van al wat tegen het huidige uni-polaire wereldbeeld ingaat.
Het westen van Oekraïne is historisch sowieso meer op Europa gericht, maar de Krim en een paar oostelijke provincies helemaal niet. In veel gebieden is Russisch de voertaal. Het intussen haastig weer ingetrokken voorstel van de interim-regering om de erkenning van het Russisch als minderheidstaal te schrappen, was dus vrij absurd, en was één van de elementen die op de Krim, waar de onafhankelijkheidsdrang al dateert van vóór de oprichting van Oekraïne als staat, een contra-beweging op gang brachten. Een interventie ziet De Cordier niet meteen aankomen, ondanks een aantal contacten met de NAVO. Hij verwijst naar de situatie in Georgië in 2008: toen hoorde men ook her & der ‘WO III’ klinken. Het leek zaterdag trouwens niet om een inval te gaan, maar om het versterken van de Russische effectieven in Sebastopol, dat sinds 1783 een apart statuut heeft als thuisbasis van de Russische zeevloot.