U wilt als Vlaams minister wetgeving invoeren die ervoor zorgt dat het een beetje rapper vooruitgaat, vooral die infrastructuurprojecten. Maar wat te doen als blijkt dat uw wetgeving tegen de grondwet ingaat? Het antwoord van de Vlaamse- en ook nationale politiek: blijven proberen.
Dat is zowat samengevat de vaudeville die aan de gang is met de zogenaamde Bestuurlijke Lus.
Bij Voorbaat Goedgekeurd
De Bestuurlijke Lus is een regel die stelt dat een vergunning niet moet vernietigd worden als ze wettelijk op één of meerdere punten niet in orde is. Het volstaat dat de fout die gemaakt werd rechtgezet wordt, en “daarbij wordt bij voorbaat gezegd dat de nieuwe beslissing die later zal volgen over de rechtzetting wettig is”.
Aldus advocaat Philippe Vande Casteele, die gebruikers-, milieu-, werknemers- en actiegroepen bijstaat die de Lus aanvechten.
Vande Casteele: “Als een Ruimtelijk Uitvoeringsplan goedgekeurd werd maar er is geen wettelijk verplicht openbaar onderzoek gebeurd, dan zal de rechter de goedkeuring van het plan vernietigen. Met de Bestuurlijke Lus zegt de rechter dat als het openbaar onderzoek later alsnog uitgevoerd wordt, de goedkeuring van het plan dan automatisch wél wettig wordt. Maar daarmee wordt het openbaar onderzoek zinloos, aangezien de rechter bij voorbaat stelt dat de uitslag ervan geen impact heeft op de goedkeuring van het plan.”
De argumentatie dat het niet redelijk is om een groot project volledig af te keuren als de procedure op een detail na niet gevolgd is, gaat volgens Vande Casteele niet noodzakelijk op: “Als bijvoorbeeld blijkt dat een geplande autostrade niet door een specifiek stukje van het gepland tracé mag lopen dan heeft dat wel degelijk impact op gans het project. En verder is het ook maar redelijk dat als blijkt dat een beslissing terecht betwist wordt, die beslissing dan ingetrokken wordt. Nu zou het mogelijk worden om door te gaan met het risico dat jaren later vastgesteld wordt er toch een fout begaan werd.”
“Een openbaar onderzoek laten uitvoeren als alles al volgebouwd werd, is de Praktijk van het Voldongen Feit. Internationale verdragen zeggen juist dat er inspraak moet zijn op het moment dat alle opties nog mogelijk zijn.”
BL 3.0
Vlaanderen probeerde de Lus per decreet in te voeren, maar dit werd door het Grondwettelijk hof in 2014 vernietigd.
Daarna werd geprobeerd om de Lus in te voeren op nationaal niveau door een aanpassing van de wetgeving betreffende de werking van de Raad van State. Ook die poging werd door het Grondwettelijk Hof naar de vuilbak verwezen, vorige maand, op 16 juli.
“Ik heb al mensen over de vloer gekregen die een beslissing willen betwisten maar er niet aan beginnen omdat alles toch met een Bestuurlijk Lus geregulariseerd wordt.”
Maar ondertussen heeft de Vlaamse regering een nieuwe Lus ineengebokst die op dezelfde dag, 16 juli, als decreet gepubliceerd werd en die opnieuw zal moeten betwist worden bij het Grondwettelijk Hof. Dat kan tot januari 2016. Na de publicatie van een uitvoeringsbesluit kan de overheid de Lus opnieuw gebruiken. Deze derde Lus, die Vlaanderen in stilte door het parlement heeft laten goedkeuren, verschilt op een aantal punten van de eerste Lus, maar ze blijft problematisch voor Vande Casteele: “Zo voorziet de nieuwe wetgeving zelfs dat nog een derde keer kan geprobeerd worden om een onwettig plan recht te trekken als het met een eerste correctie niet lukt.”
“Het nieuw decreet van 16 juli is bedoeld om tijd te winnen en om de mensen af te raden om naar de rechter te stappen. Ik heb al mensen over de vloer gekregen die een beslissing willen betwisten maar er niet aan beginnen omdat alles toch met een Bestuurlijk Lus geregulariseerd wordt. De mensen haken af. De overheid kan dan zeggen dat niemand de zaak betwist, en dat is misschien wel de bedoeling.”
“Het argument dat de rechtsgang te traag loopt gaat niet op. De overheid moet mensen en middelen ter beschikking stellen aan justitie en moet beslissingen die onwettig zijn sneller intrekken. De toevloed van verzoekschriften moet inderdaad verminderd worden, maar dat moet gebeuren door behoorlijke inspraak. Als de mensen voldoende geïnformeerd zijn en men bereid is om plannen aan te passen, dan gaat men minder acties krijgen”
Parlementair stemwerk
Niemand heeft blijkbaar de publicatie van de nieuwe Vlaamse Bestuurlijke Lus op 16 juli gelezen, en de publicatie volgt op een stemming in het Vlaams parlement die evenmin in de media kwam.
Vande Casteele: “Parlementairen weten soms niet waarvoor ze stemmen. Men geeft zich onvoldoende rekenschap van de juiste inhoud van een tekst en hoe de tekst toegepast wordt bij de rechtbank.”
In haar argumentatie voor de vernietiging van de Bestuurlijke Lus op 16 juli is het Grondwettelijk Hof niet mals: ongrondwettelijk en niet in lijn met het Europees recht.
Link: vernietiging van de tweede LS op 16 juli door Grondwettelijk Hof HIER
