De wet op de Havenarbeid uit 1972, a.k.a de Wet Major, legt vast dat arbeiders die in het havengebied werken moeten gerecruteerd worden uit een contingent van mensen die een speciale opleiding gekregen hebben en dat ook bepaalde arbeidsvoorwaarden gelden. Na een klacht van natiebaas Fernand Huts stelde de Europese Commissie dat de Belgische havenwetgeving in inbreuk is met artikel 49 van het Verdrag van Rome dat de vrijheid van vestiging (van individu en onderneming) vastlegt.
Huts en de liberale partijen (open-VLD / N-VA) willen de wet Major gedeeltelijk afbouwen door ze niet langer toe te passen op activiteiten die geen stricte havenarbeid zijn. Zo wordt er gepleit om logistiek en e-commerce uit de wet te halen.
Maar de liberale voortellen lijken naast de kwestie want in haar argumentatie gaat de Europese Commissie veel verder en maakt het onderscheid niet tussen de verschillende havenaktviteiten. De commissie vindt zelfs een unieke COA voor een bepaalde geografische zone in strijd met het Verdrag van Rome.
Opmerkelijk, want het Verdrag van Rome dateert al van 1957 terwijl pas de laatste jaren de Wet Major een probleem gevonden wordt.
Peter Mertens van PVDA is tegast om het over de zaak te hebben. Maar we openen en sluiten met de gemeenteraad waar een academische studie die wijst op toenemende kinderarmoede in Antwerpen door N-VA afgedaan werd als links pamflet.
Peter Mertens’ (over Major): “Europa gooit in haar liberale verdwazing sector na sector open. Dat is gebeurd met de transportsector en met de bouw, en nu wil men hetzelfde doen met de havens. Minister Kris Peeters heeft nu een voorstel gedaan dat goede punten bevat maat het probleem met zijn voorstel is dat het voor dagcontracten zou gelden. De grote containerbehandelaars zouden dus naar een interimcantoor kunnen bellen voor wat interimmers de volgende dag, maar dan missen ze wel hun opleiding die nu drie weken duurt.”
“In alle sectoren die Europa heeft opengesteld zie je dat de tewerkstelling verdwijnt.”
De potentiële gevolgen werden duidelijk in september toen twee doden vielen bij Antwerp Ship Repair dat niet onder de wet valt.
Peter Mertens: “Voor de scheepsherstellers heeft men het statuut al in 1976 afgebouwd, met precies dezelfde argumentatie: het moest voor de concurrentie en het zou meer jobs creëren. Maar 40 jaar later hebben we in plaats van tienduizend schepsherstellers er nog een paar tientallen over, en dat zijn dan nog vooral Oost-Europeanen die aan dumpingscondities werken. Drie maanden na het dodelijk ongeval weet men nog altijd niet voor wie die mensen werkten. Het is een cascade van aannemers en onderaannemers die allemaal hun paraplu opentrekken.”
“In alle sectoren die Europa heeft opengesteld zie je dat de tewerkstelling verdwijnt. In de haven van Antwerpen gaat men dus een goedbeschermde sector openbreken en binnen 5 of 10 jaar wordt enkel nog gewerkt met goedkope Oosteuropeanen. In de Antwerpse haven wordt trouwens zeer efficiënt gewerkt en dat komt door de stabiliteit die gecreëerd werd door de wet Major. In de meer flexibele haven van Rotterdam lost men per uur half zoveel containers als in Antwerpen. Het havenpatronaat is dus tevreden maar het is de Europese Commissie die er niet van wil weten.”
Mertens vindt niet dat activiteiten die geen klassieke havenarbeid zijn, en nu enkel onder de wet Major vallen omdat ze in het havengebied uitgeoefend worden, uit de wet zouden mogen genomen worden zoals VLD en N-VA vragen. “Het logistiek werk dat uit de wet Major zou gelicht worden is ook havengerelateerd en bovendien zwaar werk. Een container wordt door dokwerkers (onder Major) gelost. Als in die container ‘big bags’ zitten van 500 kilo, dan zouden die moeten gelost worden door mensen die niet onder de wetgeving vallen. Men kan argumenteren dat bouwvakkers die ook met dat soort goederen moeten omgaan evenmin onder de wet vallen, maar wij vinden juist dat de wet zou moeten uitgebreid worden naar de sectoren die opengegooid werden. ”
“Ik stel artikel 49 dus in vraag. Alle camionneurs van Europa stellen artikel 49 in vraag, alle bouwvakkers stellen artikel 49 in vraag!
Je kan in een gebied waar de sociale bescherming niet hetzelfde is niet de absolute vrijheid van vestiging geven. “
“Op zich is artikel 49 van het Verdrag van Rome dat de vrijheid van vestiging vastlegd niet verkeerd maar Europa zit met en constructiefout omdat de sociale bescherming in alle landen verschilt. Als je artikel 49 toepast als een autist dan leidt dit tot sociale dumping, en dat is wat gebeurd is de transport- en bouwsector. Het artikel is inderdaad al oud maar werd hernomen in het Verdrag van Lissabon en nu wordt het als een goddelijk gegeven aangenomen. Ik stel artikel 49 dus in vraag. Alle camionneurs van Europa stellen artikel 49 in vraag, alle bouwvakkers stellen artikel 49 in vraag! Je kan in een gebied waar de sociale bescherming niet hetzelfde is niet de absolute vrijheid van vestiging geven. De ‘Pool’ onder de wet Major is een contingent van mensen die 3 weken opleiding hebben gevolgd, twee weken stage en daarna erkend zijn en hun ‘boek’van havenarbeider hebben gekregen. Ze zijn ook sociaal beschermd en krijgen 66% van hun loon als er onvoldoende werk is. Europa wil met dagcontracten kunnen werken, met mensen die minder opleiding hebben gevolgd.”
“Behalve Fernand Huts stelt niemand de wet Major openlijk in vraag. Er is een breedgedragen respect voor de mannen van de dok. Zelfs de N-VA durft niet openlijk zeggen ‘weg met de wet Major’ en dus is men bezig van ‘leve de wet Major, laten we ze uithollen’.
