Bij de feestelijke eerste vertoning van de Elcker-Ik-documentaire van Timm Knaeps in 2014 engageerde Walter Lotens zich om ook voor een boek over de rijke geschiedenis van het centrum te zorgen. Een welhaast onmogelijk opgave, zo bleek. Die geschiedenis is immers sterk verweven met allerlei mogelijk actiegroepen en initiatieven die in Elcker-Ik ontstonden of er een plek vonden om uit te rijpen, dan weer verzelfstandigden of een andere koers gingen varen. Niet evident dus om af te bakenen wat nu wel of niet in het Elcker-Ik-verhaal thuis hoort. Dat er dynamisch, maatschappelijk geëngageerd volk bij betrokken was, blijkt wel uit de vele bekende namen die in het boek voorkomen.
In onze studio ontvingen we schrijver Walter Lotens, mede-Elcker-Ik-oprichter Hugo Ongena, huidig coördinator Yaël Brakin en Wim Van Hees (wat die laatste met Elcker-Ik te maken had en heeft, hoort u in het audio-fragment). We spraken over de nieuwe sociale bewegingen van de jaren 70/80, de grote rakettenbetogingen en die van Hand in Hand tegen Racisme, het jammere taboe op professionele promotie in progressieve middens, hoe men na het wegvallen van subsidies een doorstart maakt, en vooral ook over de banden tussen oud en nieuw, zowel toen als nu. De bedoeling van het boek is dan ook nadrukkelijk niet om nostalgisch terug te blikken, maar juist om de aandacht te vestigen op de blijvende verbindende rol van Elcker-Ik. Die blijkt uit het lijstje jonge basisbewegingen die er een plaats vonden en vinden: Ademloos en Occupy, en nog recenter Een Andere Joodse Stem, Tafels van Vrede, Buurtfoyer Zuid, een Afrikaanse kunstkring … Daarnaast is er nog steeds een uitgebreid vormingsaanbod, en verzorgen zo’n zestig vrijwilligers in het centrum lessen Nederlands voor nieuwkomers (met/zonder papieren).
Elcker-Ik-radiospecial (augustus 2013) op Radio Centraal
Het boek is verkrijgbaar bij Elcker-Ik zelf, en in de Betere Boekhandel.
De mijnramp in Brazilië
In de Braziliaanse deelstaat Minas Gerais wordt veel ijzererts gewonnen. De vaste afvalstoffen die daarbij ontstaan, laat men lange tijd in een groot bassin bezinken. In bergachtig gebied is zo’n bassin dan aan één zijde afgesloten met een dam.
Twee zo’n bassins lagen niet erg ver van mekaar. In het rapport dat in 2013 werd opgemaakt bij de verlening van de uitbatingsvergunning van de mijn, was al gewezen op het risico van een ‘domino-effect’ moest één van die dammen het begeven.
Precies dat scenario heeft zich dus voorgedaan. Op 5 november omstreeks 15u Continue reading “De mijnramp in Brazilië”
Fakkeltocht voor een busrijbewijs voor Richard
De bus van Betonne Jeugd zit zonder chauffeur. Richard, die in vroegere jaren als ‘één van de gasten’ zeer genoten heeft van de busuitstapjes, wil graag dat stuk van de werking weer oppikken. Hij droomt trouwens als sinds zijn kinderjaren van een busrijbewijs. Maar dat kost nogal wat centen.
Eva Van Tulden van de Humanistisch-Vrijzinnige Vereniging had vorig jaar al het idee om rond de zonnewende een fakkeltocht te organiseren, als symbool voor het licht, de kennis. En waarom die dan niet meteen koppelen aan een inzamelactie voor een goed doel? Via het Atheneum, waarvan ze trouwens voor de actie de mooie Athena-zaal gratis mogen gebruiken, kwamen ze te weten wat de nood was bij Betonne Jeugd. De match was gemaakt.
Concreet: op woensdag 16 december komt men vanaf 17u samen op de Ossenmarkt. Men heeft dan uiteraard op voorhand ingeschreven (mag tot 10 december) en betaald om zich van een fakkel te verzekeren. Om zes uur stapt het gezelschap dan onder de uitbundige muzikale begeleiding van de Ambrassband over Grote Markt, Groenplaats & Meir. In het Atheneum krijgt men hete soep, en verkoopt Betonne Jeugd hotdogs. Dan volgt het avondprogramma, met optredens en een vrij podium.
In de studio waren Sarah van Betonne Jeugd, Eva Van Tulden (zie hoger), schrijver-dichter Gert Vanlerberghe, die de avond zal presenteren, en Timo, zanger van Tegen Beter Weten In, één van de groepen die komen optreden.
In gesprek met Erik Thys over zijn boek 'Psychogenocide'
Psychiater en auteur Erik Thys heeft een beklijvend boek geschreven. In ‘Psychogenocide’ belicht hij een zwarte bladzijde uit de nazi-periode in Duitsland en Europa. Thys vertelt hoe duizenden psychiatrische patiënten op een griezelig efficiënte manier omgebracht werden.
In zijn boek legt Erik Thys ook een verrassende link met kunst. De nazi’s organiseerden namelijk zogenaamde schandtentoonstellingen, waar schetsen van psychiatrische patiënten naast meesterwerken van moderne kunstenaars getoond werden. Onder de noemer ‘Entartete Kunst’ werden niet alleen joden en zigeuners, maar ook kunstenaars en psychiatrische patiënten ‘ontaard’. De geheime genocide die erop volgde was huiveringwekkend. Het bleek een voorbode voor de latere Holocaust.
Voorwaarts!? Time Circus
In het laatste jaar van de opleiding Driedimensionele Vormgeving wordt men verondersteld niet meer op de schoolbanken te zitten, maar iets te ondernemen, als een soort eindwerk. Bram Soli deed dat zo: hij richtte met een groep van achttien mensen een vzw op, en trok met deze groep acht maanden rond in Europa om in een aantal steden in samenwerking met lokale kunstenaars verschillende kunstvormen te gaan beoefenen, om uit te vinden wat hen het beste lag. Ze werkten in Barcelona, Toulouse, Ljubljana, Praag en Gent.
In Praag kregen ze met een kunstzinnige lasser-stovenmaker de smaak van het bricoleren te pakken. Daar zit een visie achter, en die visie evolueert. Dat resulteerde tot nog toe in drie manifesten, te vinden op de websites timecircus.org (tot 2012) en timecircus.be (actueel). Daar kunt u dus terecht als u graag wil weten wat een turbofuturist, guerillart of een xabbïst is.
Vast elementen zijn het werken met gevonden of gekregen materialen, het functioneren als los-vaste groep in interactie met al wie zich toevallig in de buurt bevindt (het ‘publiek’), de allergie voor een strakke, de creativiteit dodende planning, en een huisstijl die maakt dat alles er charmant bouwvallig Jules Verne-achtig uitziet.
Time Circus is intussen welbekend in het Antwerpse door hun regelmatige aanwezigheid in de publieke ruimte. Sommige installaties blijven een tijdlang aanwezig, zoals Bar Paniek en momenteel de Romeinse villa in Permeke, waarvan een functionele, weerbestendige versie ook in de ‘jungle’ van Calais verrees. Andere keren nemen ze visueel opfleurend deel aan eenmalige manifestaties, zoals onlangs het klimaatprotest.
In de studio ontvingen en hoorden wij Bram, David en Dirk. Het werd een bij momenten luchtig diepgaand maatschappelijk kunst-filosofisch gesprek.
Voor uw agenda:
Op donderdag 17 december vertrekt Parade Noorderlicht om 19u op het Sint Jansplein, met twaalf boomstammen op een rij, muzikaal begeleid door zes kettingzagen. Na een ommegang door 2060 eindigen ze bij de spiegeltent op het Keuningsplentje, alwaar de stammen artistiek opgestapeld nog een tijd zullen verblijven.
Op zaterdag 19 december gaat Het Systeem op verplaatsing. Het Systeem (Muizenstraat 9) startte als alternatief stadskantoor, waar iedereen ideeën voor de stad kan komen afleveren die dan mogelijk uitgevoerd zouden worden. U kunt er op donderdag en vrijdag tussen tien en zes terecht.
Voorwaarts!? = uw tweewekelijkse dosis maatschappelijk engagement, zondag 17u
Alle Voorwaarts-uitzendingen op een rijtje
Run for Refugees
In 1992 namen vierhonderd Belgische lopers deel aan een marathon in New York. Daarmee haalden ze maar liefst 18.000.000 Belgische franken op voor Artsen zonder Grenzen. Dat was het begin van de vereniging Sporters voor Artsen zonder Grenzen. In de afgelopen 23 jaar sportten die zo’n 2 miljoen euro bij mekaar, en brachten ook vaste donoren aan, goed voor nog eens 6 miljoen. Een paar weken geleden liep één van de leden zijn 250ste marathon voor Artsen zonder Grenzen.
William Willems, projectverantwoordelijke van de vzw, was in onze studio naar aanleiding van de Run for Refugees op 20 december, in het kader van Music for Life. Het is de tweede keer dat men zo kan wandelen of hollen langs een licht avontuurlijk parcours van vijf kilometer in De Schorre 2, uitgestippeld samen met een lokale joggersclub. Men zoekt daarvoor dan sponsoring, en men kan het parcours uiteraard meerdere keren afleggen. Zoals de naam doet vermoeden, gaat de opbrengst dit jaar specifiek naar medische en logistieke hulpverlening aan vluchtelingen. Inschrijven (tot 17 december) en praktische informatie alhier.
Andere Tijden?
‘Andere tijden ?’ loopt sinds vorige week in de Lange Zaal van de Academie. De expositie brengt de alternatieve Antwerpse kunstscene uit de jaren ’60 weer tot leven.
Een boeiende en woelige periode met ronkende namen zoals Fred Bervoets, Panamarenko of Koen Calliauw. Het Conscienceplein en de Wolstraat golden als hun artistieke territorium. In de Paddock, de Mok en het Pannenhuis werd gedronken en gecreëerd.
Curator Stephan Peleman is te gast in de studio. Hij wordt vergezeld door twee getuigen uit die periode, kunstenaars Tone Pauwels en Wybrand Ganzevoort.
Europese wapenhandel
Sinds 2003 ijveren beleidsmakers, wapenproducenten en hoge militairen samen in het Europees Defensieagentschap (EDA) voor het versterken van de Europese defensie-industrie.
De vredesbeweging is hier niet gelukkig mee. Volgens hen betekent meer wapens niet meer veiligheid, maar net meer geweld en conflicten. Bram Vranken van Vredesactie legde uit hoe de lakse Europese wetgeving op wapenexport maakt dat heel wat Europese wapens in conflictgebieden en bij dubieuze regimes terechtkomen.
Dat kwam een dertigtal vredesactivisten nog eens duidelijk maken bij het begin van de jaarlijkse EDA-conferentie in Brussel, op maandag 16 november. Terwijl de genodigden toekwamen, goten de actievoerders tegenover de ingang grote plassen nep-bloed uit en hielden een aantal borden omhoog. De actie kadert in campagne Ik Stop Wapenhandel.
Deze maandagavond 7 december vertoont de Antwerpse regiogroep van Vredesactie de documentaire The Lab in filmhuis Klappei. Daarna volgt een nabespreking over het Europees wapenexportbeleid.
Privacy combineerbaar met terroristenjacht? Gesprek met Philippe De Backer (Open-VLD)
Twee jaar na de onthullingen van Edward Snowden stelt het Europees parlement in een resolutie vast dat Commissie en lidstaten weinig gedan hebben om hun burgers en bedrijven te beschermen (persbericht). Open-VLD, sp.a en Groen stemmen voor de resolutie, N-VA en CD&V tegen. N-VA wil niet over de zaak praten, Philippe De Backer van Open-VLD wél.
“Het probleem is niet dat er onvoldoende data worden verzameld, maar dat de data niet worden uitgewisseld.
Je moet niet meer hooi op de hooiberg gooien en dan gaan zoeken naar een naald. Je moet ervoor zorgen dat je de technieken ontwikkelt die je toelaten om de naald in de hooiberg te vinden.”
Na de aanslagen van 13 september in Parijs is de discussie over privacy actueler dan ooit. De Europese liberalen zien niet direct een reden om meer informatie te gaan verzamelen maar pleiten voor een beter en efficiënter gebruik van de beschikbare data, ook op Europees niveau door de oprichting van en Europese inlichtingendienst. En voor het stoppen van de juridische procedures tegen Edward Snowden, die blijkbaar ook door een aantal Europese landen vervolgd wordt. De Backer is niet mals voor de Eurosceptici die pleiten voor een voortzetting van het veiligheidsbeleid in Brusselse stijl en niet willen weten van coördinatie van de terrorismebestrijding op Europees niveau, maar zich anderzijds de inbraken door de Amerikaanse inlichtingendiensten laten welgevallen.
“Je hebt in Brussel 19 gemeenten en zes politiezone. Die moet je fusioneren om al die informatie op een goede manier bijeen te krijgen. Op het Europees niveau zie je exact hetzelfde.”
Google-accounts, UNICEF en uw liefdesleven
In juni 2013 bleek uit door Edward Snowden gelekte informatie dat de geheime diensten van de VSA al jaren de Amerikaanse bevolking massaal en illegaal aan het bespioneren waren. Zo organiseerde de NSA met het PRISM-programma de inbraak in Google- en Yahoo-rekeningen. Maar het ging verder, want de NSA bespioneert ook Europese burgers en bedrijven, soms in samenwerking met lokale geheime diensten. Vooral de Britse spionagedienst GCHQ werkt goed samen met de NSA, bijvoorbeeld om in te breken bij gebruikers van Second Life, World of Warcraft en Xbox. Daarbij wordt ook een ongezonde interesse getoond voor zaken die weinig te maken lijken te hebben met veiligheidsbeleid, zoals het liefdesleven van burgers.
Ook de hulporganisaties UNICEF en Médecins du Monde werden in de gaten gehouden. Toen later ook nog bleek dat de telefoongesprekken van Angela Merkel en verschillende Franse presidenten afgeluisterd werden was het helemaal gênant voor de Europese partners. In maart 2014 stemde het Europees parlement een (niet bindende) resolutie die de lidstaten en de Europese Commissie opriep om actie te ondernemen om de praktijken aan banden te leggen.
Anderhalf jaar later is de koe niet bij de horens gevat, noch door de Commissie, noch door de staten. In tegendeel, een aantal lidstaten zijn ondertussen aan wetgeving aan het werken die de kans op misbruik van persoonlijke gegevens vergroot. Op 29 oktober stemde het Europees parlement een resolutie die dit vaststelt, oproept om een aantal overeenkomsten met de Amerikanen over het doorgeven van gevoelige informatie op te schorten of af te voeren, en ook met de vinger wijst naar Frankrijk, het VK en Nederland voor de wetgeving die ze willen invoeren of recent ingevoerd hebben. Punt 2 van de resolutie is verder een oproep om Snowden niet langer te vervolgen.
de Stemmingen
En hoe stemden de Vlaamse EU-parlementairen? sp.a, Open-VLD en Groen steunden de resolutie, CD&V en N-VA stemden tegen. Er was ook een stemming die specifiek over Punt 2 (Snowden) ging. Ivo Belet en CD&V-collega Vandenkendelaere vinden dat Snowden moet blijven vervolgd worden. Sander Loones en Anneleen Van Bossuyt van N-VA onthielden zich, wat ook de bedoeling was van Helga Stevens, maar zij stemde per abuis ook tegen bescherming van Snowden. Mark Demesmaeker, ook N-VA, stemde wel bewust tegen het verlenen van bescherming aan Edward Snowden. Continue reading “Privacy combineerbaar met terroristenjacht? Gesprek met Philippe De Backer (Open-VLD)”
Klimaattop Parijs: GroenPlus stapt door
Schrik niet als u in Frankrijk opeens een enthousiaste groep senioren tegenkomt: het is een groepje ouderen van GroenPlus die op Klimaattocht naar Parijs is. De senioren hadden normaal moeten toekomen op de grote internationale Klimaatmanifestatie die in aanloop naar de Klimaattop moest plaatsvinden. Door de tragische gebeurtenissen in Parijs werd de manifestatie afgelast. Toch stappen de groene grootouders verder. We bellen met Hugo van Dienderen, voorzitter van GroenPlus, die uitlegt waarom het nu meer dan ooit belangrijk is om de klimaattocht verder te zetten.
Wie de tocht wil volgen, kan terecht op de facebookpagina of op de website.
‘Omdat er zo’n duidelijke band is tussen klimaat en veiligheid en omdat een ambitieus, bindend en rechtvaardig Klimaatakkoord absoluut nodig is, zet GroenPlus zijn symbolische Klimaattocht naar Parijs voort.’