Wallonië en Brussel blokkeerden een tijd de ondertekening van CETA. De voorstanders van het verdrag stelden dat 3 miljoen Walen alleen stonden tegenover 500 miljoen Europeanen, en vooral Vlaanderen schade toebrachten. De progressieve Vlaams-nationalisten gaan niet akkoord met die framing. We hebben Kevin De Laet van Vlinks in de studio.
“Magnette deed wat de Vlamingen nalieten, namelijk tegen de Belgische politieke constructie ingaan in het belang van de Waalse bevolking, en ook van de Vlamingen.”
RC: Waar situeert Vlinks zich?
Kevin De Laet: “De Vlaamse beweging heeft altijd al een linkse vleugel gehad. Vlinks neigt iets meer naar het centrum dan bijvoorbeeld Meervoud of de VSB. Bij ons zitten Daensisten, groenen en aanhangers van de piratenpartij, een brede sociaal-progressieve beweging dus.
RC: Wat vinden jullie van CETA, het dereguleringsverdrag tussen de EU en Canada?
KDL: “We zijn kritisch, om inhoudelijke en vormelijke redenen. Er is gedurende 7 jaar nooit een ernstig debat over geweest en we hebben het te danken aan Magnette dat dat er nu wel is. Magnette heeft zich trouwens heel regionalistisch opgesteld. Het is opvallend dat hij doet wat de Vlamingen nalaten, namelijk tegen de Belgische politieke constructie ingaan in het belang van de Waalse bevolking en ook van de Vlamingen.”
“Je kan je vragen stellen bij de drijfveren van de PS. Er zal wel een heel deel partijpolitieke berekening meegespeeld hebben, maar het resultaat is er wel. Magnette heeft ervoor gezorgd dat er een debat is geforceerd. ”
“Men stelt het voor alsof Wallonië in deze zaak moederziel alleen staat in verband met CETA, maar dat klopt niet. In Vlaanderen voerden heel wat organisaties en activisten campagne (rond CETA en TTIP). Het idee dat alleen extreem-linksen tegen het verdrag zijn klopt ook al niet, want ook het Vlaams Belang heeft zich tegen het verdrag uitgesproken. Er is dus in Vlaanderen, zowel ter linker als ter rechter zijde, wel degelijk een tegenstem. Maar we zitten meer met een particratie dan met een democratie, dus als de meerderheidspartijen beslissen dat het erdoor moet komen, dan komt er zelfs geen parlementair debat.”
RC: De liberale partijen stelden dat 3 miljoen Walen de wil van 500 miljoen Europeanen tegenhielden. Is dat zo? Jij bent gespecialiseerd in Catalonië. Wat denken de Catalanen ervan?
KDL: “Het Catalaans parlement heeft zich in september tegen CETA uitgesproken. In Schotland heeft de SNP zich er nog niet over uitgesproken wegens interne verdeeldheid. Van oorsprong was de SNP vrij links, maar tijdens haar groei heeft ze ook meer groeperingen van het centrum en de rechterzijde aangetrokken.”
“Er is een beweging van regio’s, steden en gemeenten tegen TTIP en CETA. Dus die framing als zou het de PS zijn tegen gans Europa klopt niet”
RC: In Vlaanderen heerst de perceptie dat nationalisten altijd rechts zijn.
KDL: “Dat klopt soms, maar zeker niet altijd. Er zijn rechtse en extreem-rechtse nationalisten in Europa, maar Catalonië – om maar één voorbeeld te noemen – is links tot zeer links. De SNP is ook nog altijd eerder links, en je ziet dat bijna alle bewegingen die voor de onafhankelijkheid van hun regio opkomen vrij links zijn. In Catalonië heeft de meer liberale partij van Jordi Pujol een eerder gematigd profiel, de andere partijen zijn linkser naarmate ze meer radicaal separatistisch zijn.”
RC: Schuiven nationalisten naar rechts naarmate ze dichter bij de macht komen?
KDL: “Ik heb vooral de indruk dat het nationalisme verdwijnt. Niet alleen worden communautaire zaken in de koelkast gestoken, het profiel (van N-VA) gaat van langs om verder richting een liberaal denken dat niet meer in vraag gesteld mag worden. ”
RC: Internationaal is de perceptie toch anders. Nationalisme is natuurlijk wel een breed begrip. Trump is ook een soort nationalist.
KDL: “Eigenlijk wel. Misschien zou men alternatieve benamingen moeten zoeken voor ‘nationalisme’, want het is een nogal moeilijk begrip. Zo zijn de tegenstanders van de Catalaanse nationalisten, de Spaanse unitaristen, nog nationalistischer. Ik vermijd het begrip nationalisme meestal en spreek liever over ‘soevereiniteit’, wat de lading beter dekt. Soevereiniteit gaat ook over democratie, over het zelfbeschikkingsrecht van een volk. ”
DEEL 2:
RC: Welk probleem hebben jullie inhoudelijk met CETA?
KDL: “Het niveau van het debat was niet altijd hoog. Alle kritiek op CETA en op het hard liberaal beleid van Europa wordt arrogant afgeblokt. ‘Als je tegen CETA bent, ga dan maar naar Noord Korea wonen’. Maar CETA gaat verder dan louter het stimuleren van handel. Het gaat over privatiseringen, over het uit handen geven van democratische macht en soevereiniteit aan allerlei schimmige tribunalen. Er zijn nu teksten toegevoegd om de PS mee te krijgen, maar de vraag is of dit bindend is. De ISDS-arbitragetribinalen zijn aangepast maar komen er wel.”.
“Dat alleen links tegen CETA zou zijn klopt ook al niet, want zelfs het Vlaams Belang heeft er zich tegen uitgesproken.”
RC: De aanpassing van de ISDS-arbitragetribinalen kwam er in 2015 door de sociaal-democratische EU-fractie (die zelf onder druk stond van haar achterban). Maar zelfs met het oude systeem was Geert Bourgeois twee jaar geleden als zeer enthousiast over TTIP. In dat oud systeem zetelen advocaten als rechter die in andere zaken ook voor multinationals kunnen werken. (Het nieuwe systeem gebruikt echte, meer onafhankelijke rechters, maar het gaat noch altijd over een parallelle justitie, opgezet door een niet-verkozen administratie om grote bedrijven toe te laten wetgeving van staten aan te vechten.)
KDL: “Ja, er is dus die kwestie van de tribunalen, maar men zwaait ook altijd met cijfers van economische groei en jobs. Die worden dan gepresenteerd door bijvoorbeeld Karel de Gucht die alle kritiek arrogant afblokt. We missen een inhoudelijke discussie in dit debat. Waarop zijn die cijfers gebaseerd? In het geval van De Gucht waren ze gebaseerd op een studie van oktober 2008. Een studie die vorige maand gepubliceerd werd heeft dat cijfermateriaal doorgelicht en concludeert dat het gebaseerd is op absurde veronderstellingen. Bijvoorbeeld dat er volledige tewerkstelling is in Europa. Een aantal parameters vertrekken vanuit een utopische situatie, waarin het economisch heel goed gaat, en extrapoleert dan die groei. Oktober 2008 was het begin van de financiële crisis en het studiewerk gebeurde daarvoor, dus in een tijd dat er nog geen sprake was van ’too big too fail’, van subprime crisis. De tijd dat rommelkredieten nog de hoogste quotering kregen en dat er ook nog geen sprake was van Brexit. Het studiewerk zou dus helemaal opnieuw moeten gebeuren.”
RC: De discussies over technische rapporten zijn moeilijk. Het mathematisch model dat gebruikt wordt in de studies die positief zijn over TTIP en CETA (het CGE-model) werd door de Europese Rekenkamer ongeschikt bevonden. Onlangs heeft België een nieuwe studie laten uitvoeren die nog meer groei voorspelde door TTIP, maar die maakte gebruik van hetzelfde model. Over de Brexit werden rapporten gepubliceerd die zeiden dat de economische gevolgen rampzalig zouden zijn, maar die waren niet relevant voor diezelfde partijen (N-VA) die nu wel verwijzen naar de positieve rapporten over TTIP en CETA.
Dus je hebt bedenkingen bij de economische voordelen, maar op welke manier is CETA een slechte zaak vanuit Vlaams-nationalistisch oogpunt?
KDL: “In middens van de Vlaamse beweging heeft men het over het feit dat ‘België verdampt’ naar boven. Maar vandaag zien we dat ook Vlaanderen verdampt. Er wordt macht weggegeven via die verdragen. Onze openbare ruimte en openbare dienstverlening worden uitverkocht. Hoe kan je spreken over en sterke Vlaamse samenleving als je eigenlijk alle instrumenten ervan verpatst? Het is vreemd dat men in liberale flamingantenmilieus graag spreekt over ‘de Vlaamse Natie’ maar de pilaren ervan verkoopt. ”
RC: Er was al wat kritiek op het feit dat een volgende staatshervorming in de frigo gestoken is door N-VA, maar je geeft aan dat er belangrijker zaken aan de hand zijn, bijvoorbeeld omdat dat Vlaamse soevereiniteit wordt opgegeven voor multitnationals. De partij vindt het ook goed dat Vlaamse wetsvoorstellen met TTIP eerst een adviesraad moeten passeren bevolkt met niet verkozen ambtenaren. Het laatste feit in de reeks is dat België eergisteren in de VN, samen met onder andere Noord Korea, tegen een resolutie stemde om onderhandelingen te starten die moeten leiden tot de afbouw van de kernwapenarsenalen. ‘Nooit meer oorlog’ gaat dus ook de vuilbak in. Edi Clijsters van Vlinks is in zijn stuk zeer kritisch op de N-VA-top.
Hoe zie jij de partij? Dave Sinardet stelde enkele jaren geleden dat de liberale agenda voor de N-VA-leiding slechts een vehikel was voor de Vlaams-nationalistische agenda, en niet omgekeerd…
KDL: “Er zijn er veel die het omgekeerde denken. Ik heb de N-VA zien ontstaan en groot worden. Ik ken ook wel wat mensen uit N-VA-kringen. Dat was een partij met veel kamers, zoals de Volksunie destijds. Ik ken wel wat linkse Vlaamsgezinde mensen die ook binnen de N-VA hebben gemiliteerd of dat nog altijd doen. We zijn er als Vlinks niet op uit om de N-VA-bashers te worden, we willen kritiek inhoudelijk brengen. Dat gezegd zijnde valt het wel op dat de N-VA de laatste jaren van langs om meer Belgisch en liberaal geworden is, en wij zijn daar helemaal niet blij mee.”
“We zijn er als Vlinks niet op uit om de N-VA-bashers te worden, onze kritiek is inhoudelijk.”
RC: Waarom zijn ze Belgisch geworden?
KDL: “Alle communautaire zaken weren dus in de frigo gestoken. De voorbije zes staatshervormingen waren niet bepaald grote successen, dus als de zevende een kopie wordt van de vorige zes, dan moet het voor mij ook niet. Maar we zien nog andere zaken: deze regering dreigde er zelfs mee om het veto-recht van Wallonië gewoon opzij te schuiven. Als regionalisten vinden wij dat toch redelijk bizar. Het moet wel gezegd zijn dat dat voorstel van Open-VLD kwam en dat N-VA dat afgeblokt heeft.”
RC:Welke plannen heeft Vlinks verder?
KDL: “We zullen verder proberen zoveel mogelijk mensen te bereiken, b.v. door aan debatten deel te nemen, we hebben onze wekelijkse column in Knack. We krijgen daar wel wat respons op.”
RC: Op Twitter zagen we langs Vlaamse zijde weinig weerwerk tegen de framing van de liberalen en de zogezegde Vlaams-nationalisten dat de CETA-discussie een PS-probleem was.
KDL: “We hebben daar wel degelijk op gereageerd en er bijvoorbeeld op gewezen dat Catalonië ook tegen CETA heeft gestemd. Dus als men in die flamingantenkringen consequent was geweest, dan was er nu een Catalaanse EU-lidstaat geweest die het verdrag geblokkeerd had. Trouwens Catalonië niet alleen. Er is een beweging van regio’s, steden en gemeenten tegen TTIP en CETA. Dus die framing als zou het de PS zijn tegen gans Europa klopt niet, zelfs het Vlaams Belang was er dus tegen.”
RC: Hoe zit het met de verhouding tussen Vlaams links en ander links?
KDL: “Er is uiteraard scepticisme. Voor de rechtse flaminganten zijn we te links en voor de linksen zijn we te Vlaams. We zitten altijd tussen die twee vuren.”
