De langdurige leegstand van handelspanden blijft stijgen. Volgens Eric Grietens van BBL is niet alleen de internetverkoop hiervoor verantwoordelijk, ook de verdere toename aan baanwinkels en shoppingcentra buiten de stads- en dropskernen speelt een rol. De gemeenten en hogere overheden kunnen de kar keren.
Nieuwe cijfers van het Ruimterapport Vlaanderen bevestigen de trend. Eric Grietens: “De toename van de structurele leegstand was al ingezet in de kleinere gemeenten, maar nu zien we het ook in de grotere steden. We zien dat de stijging van de leegstand gepaard gaat met de toename aan shoppingcentra buiten de kernen. Het aanbod aan winkeloppervlakte langs steenwegen is sedert 2008 verdrievoudigd tot anderhalf miljoen vierkante meter. We vragen dat de open ruimte gevrijwaard wordt van meer shoppingcentra en voor een versterking van de kernen.”
De zogenaamde Ikea-wet stimuleerde vanaf 2005 de inplanting van grote winkels door aan de gemeenten de bevoegdheid tot goedkeuring te geven. Ondertussen kwam er een ‘Winkeldecreet‘, dat de trend niet gekeerd heeft. “Het beleid van naast elkaar gelegen gemeentes is niet altijd afgestemd, en daar probeert het provinciaal initiatief ‘Baanbrekend Winkelen‘ wat aan te doen. Hier en daar werkt dat. In Herselt bijvoorbeeld, waar de leegstand sterk gedaald is.”
“Limburg scoort het slechts, met de hoogste leegstand; en daar zien we, niet toevallig, een sterke toename van het aantal shoppingcentra. Wat de steden betreft doet Gent het iets beter dan Antwerpen, met respectievelijk 12 en 17% leegstand. In Brussel zijn ze niet goed bezig: daar probeert de stad nu al oor een derde maal de ‘Mall Of Europe’ erdoor te krijgen op de Heizel, een winkelcomplex groter dan dat van Wijnegem.”
Hoe is het mogelijk dat overheden de aanleg van grote perifere winkelcentra blijven goedkeuren, ondanks de nefaste impact op de middenstand en leefbaarheid van de centra?
Eric Grietens: “Waarschijnlijk komt dit doordat de projectontwikkelaars een verhaal brengen van werkgelegenheid dat aantrekkelijk lijkt. Lokale besturen durven, kunnen of willen blijkbaar niet tegen die verkooppraatjes ingaan. Specifiek wat betreft de Mall of Europe ligt het huidig bestuur waarschijnlijk ook gebonden aan contracten die tijdens de vorige legislatuur afgesloten werden.“
Podcast: Play in new window | Download
