President Obama zal aanwezig zijn op de klimaatconferentie in Kopenhagen. Daar gaat hij de intentie bekend maken om de uitstoot van broeikasgassen door zijn land met ongeveer 17% te verminderen.
Maar hij krijgt zijn klimaatplannen niet door het parlement en stapt dus eigenlijk met lege handen naar de klimaattop. Dat betekent niet noodzakelijk dat er helemaal niets gaat gebeuren in de VS.
Een stand van zaken.
De wettelijke weg in de VSA is lang: Eerst moet een klimaatwet door de Kamer gestemd worden, dan moet een voorstel door Senaat geraken, en dan moet een compromis tussen de twee voorstellen gemaakt worden. Zover zijn we echter nog niet.
De zogenaamde “American Clean Energy and Security Act” (HR-2454) van Waxman-Markey geraakte op 26 juni wel door de Kamer van het Amerikaans parlement. Dat wetsvoorstel voorziet, naast een reeks andere maatregels, om de uitstoot van broeikasgassen met 17% (1) te verminderen ten opzichte van 2005. Niet echt ambitieus als men weet dat de Amerikaanse broeikasgasemissies tussen 1990 en 2005 stegen met 16%.
Tegen 2050 wordt een daling van de uitstoot met 83% voorzien, alhoewel een groot deel van die daling bestaat uit ‘offsets’ en ‘banking’ (2) (3). Dat betekent dat de werkelijke uitstoot in 2050 veel hoger zal blijven en dat de afname eerder 30% dan 83% zal bedragen (4).
Nu ligt in de Senaat de ‘Clean Energy Jobs and American Power Act‘(SB 1733) van Boxer/Kerry voor . Dit wetsvoorstel is gelijkaardig aan het wetsvoorstel van de Kamer, maar niet identiek. Er is ook sprake van een daling van de uitstoot met 83% tegen 2050, ook kwistig gebruik makend van Offsets en Banking. Tegen 2020 wordt gestreefd naar een daling van 20%, iets meer dus dan de 17% van het kamervoorstel. (Een vergelijking van de twee wetsvoorstellen HIER).
Begin november werd het wetsvoorstel wel goedgekeurd door de Commissie van Milieu en Openbare Werken van de Senaat, maar een succesvolle stemming in de voltallige senaat is een andere zaak. Dat komt enerzijds doordat de hervorming van de Amerikaanse gezondheidszorg ook nog door de Senaat moet, wat niet van een leien dak loopt. Anderzijds is een gewone meerderheid in de senaat niet voldoende maar moeten 60 senatoren van de 100 vóór stemmen. Bovendien is de senaat niet proportioneel samengesteld, maar zitten er twee senatoren per staat. Meer ‘groene’ en bevolkte staten zoals Californië zijn dus ondervertegenwoordigd. Verder staat de koolmijnsector heel sterk in een aantal staten. Kolencentrales generen bijna 50% van de elektriciteit in de VS en produceren daarbij bijna 2miljard ton CO2, oftewel 27% van de totale uitstoot van broeikasgassen door de VS. Ondertussen kwam de republikein Lamar Alexander, daarbij gesteund door Democratisch senator Jim Webb, op de proppen met een plan om emissies door elektriciteitsproductie te verminderen door massaal te investeren in de bouw van kerncentrales. Ook de regering gelooft blijkbaar in de nucleaire renaissance en staat klaar met subsidies.
Barbara Boxer, de auteurs van de senaat-klimaatwet, heeft vorige week de hoop opgegeven om de wet nog in 2009 door de senaat te krijgen, maar ze blijft er wel in geloven dat een compromis haalbaar is.
Via een andere weg zou begin 2010 echter wel wetgeving geforceerd, of de politieke vertegenwoordigers van kolenlobby tot rede gebracht kunnen worden:
In 2007 oordeelde het Amerikaanse Hooggerechtshof dat de regering de uitstoot van broeikasgassen aan banden mag leggen op basis van de “Clean Air Act“, op voorwaarde dat zou aangetoond worden dat ze een gevaar zijn voor de volksgezondheid. De EPA, het milieuagentschap, oordeelde in April dat dit inderdaad het geval was en stuurde op 6 november die bevinding door naar het Wit Huis, dat nu 3 maanden heeft om de zaak te bekijken. De EPA zou dan zelf de uitstoot van CO2 kunnen limiteren.
Verder komen er ook rechtszaken op gang, opgestart door (o.a.) een aantal Staten in de VS, tegen grote uitstoters van CO2. De toegenomen consensus dat er wel degelijk een klimaatprobleem is en dat er iets moet gebeuren, leidt ertoe dat rechters meer geneigd zouden kunnen zijn om op die klachten in te gaan. Dit risico zal de Amerikaanse bedrijven ertoe brengen minder dwars te liggen en zelf voor een duidelijke wetgeving te gaan pleiten.
Alhoewel er nog weinig conkrete vooruitgang geboekt is lijkt het er toch op dat ook het politiek klimaat in de VS wel degelijk aan het veranderen is.
(1) Strikt gezien gaat het over een vermindering van 17% van de uitstoot van de grote emittoren en alle bandstoffen. Die zouden in een CO2 emissiehandelssysteem komen. Een aantal sectoren, goed voor 15% van de totale broeikasgasuitstoot, moeten niet in het emissiehandelssysteem. De belangrijkste zijn ‘agricultural soil management’, ‘enteric fermentation’, ‘HFC Substitution’ of ‘Ozone Depleting Substances’ en ‘landfills’.
(2) ‘Offsets‘ zijn verminderingen van broeikasgasemissies die je niet zelf doet maar die elders gerealiseerd worden, meestal in een gebied dat zijn uitstoot niet moet verminderen. Het gaat daarbij om investeringen in ontwikkelingslanden (vb het vermijden van de emissie van methaan uit vuilnisbelten). Dit is zeer omstreden en termen zoals ‘aflaten’ en ‘boerenbedrog’ worden als het gaat over offsets regelmatig gebezigd. De vraag daarbij is vooral of die verminderde uitstoot wel echt is.
(3) ‘Banking‘: als je een bepaald jaar minder broeikasgas produceert dan toegelaten, en je houdt dat verschil tegoed om op een latere datum dan eenzelfde hoeveelheid meer uit te stoten dan in principe toegelaten.
(4) Door op enorme schaal gebruik te maken van ‘offsets’ en ‘banking’ (zie p29 en 32 van EPA analyse) zou de VSA erin slagen boekhoudkundig een daling van 83% van de broeikasgas uitstoot te realiseren tegen 2050. De werkelijke uistoot van de Verenigde Staten zou echter maar met 30% dalen, zoals te zien is op de figuur (of p 11 van de EPA analyse). De rode stippellijn is de boekhoudkundige uitstoot (exclusief de sectoren die niet in het emissiehandelssysteem zitten); de bovenrand van de donkergroene strook is de werkelijke uitstoot.
