Wat is het probleem met het uiterst zeldzaam metaal van uw LCD scherm?

Indiumstaven (foto: nerdtalker, creative commons)

Indium is een zeldzaam metaal dat gebruikt wordt in touch screens. De vraag piekt maar toch krijgt Bolivië niets voor het indium dat het land verlaat. Raf Custer van MO.be legt uit hoe dat komt.
Silke Ronsse en Alberto Vazquez van CATAPA onderzochten de route die het indium volgt vanuit Bolivië via Antwerpen tot Nyrstar en Umicore. De wereldwijde productie aan indium is beperkt tot een 1000 ton per jaar. Het metaal wordt vooral verkregen als bijproduct van zinkontginning. Zo ook in Bolivië, dat enkel een slib, rijk aan zink, exporteert via Chileense havens naar Korea en Antwerpen. Vanuit de Antwerpse haven gaat het verder naar de raffinaderijen van Nyrstar en Umicore.
Een belangrijk deel van de ontginning gebeurt in bedroevende werkomstandigheden zonder de nodige bescherming tegen stof en chemicaliën. Bovendien worden de Bolivianen betaald voor hun zink-rijk slib door de handelaars Korea Zinc en Trafigura, die het indium er de facto gratis bij krijgen. De indium-waardeketen start pas wanneer het zeldzaam metaal al het land uit is.
Raf Custers: “Indium is een essentieel element voor toptechnologie. Er moet dus onderzocht worden hoe de export beter kan gecontroleerd worden en hoe het land er inkomsten uit kan krijgen. De eindgebruikers en leveranciers onderhandelen niet over een redelijke prijs. Idealiter zou Bolivië zelf moeten kunnen raffineren. De vraag is of het land de kracht en de macht heeft om een eigen industrie uit te bouwen.”
Elon Musk, oprichter en belangrijkste aandeelhouder van Tesla, versprak zich in een tweet in juli 2020 al: ‘We plegen staatsgrepen waar we willen‘.

Podcast: Play in new window | Download

Vivaldi legt sociaal protest aan banden

Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) wil de ‘nieuwe protestbewegingen’ beter opvolgen en ook aan banden leggen.
De algemene beleidsnota die in november gepresenteerd werd heeft het (op p10) over het ‘beheer’ van de ‘New Way of Protesting’. Zeer concreet is het document nog niet, maar het gaat over het opvolgen van acties en organisaties en over de aanpak van protesten. Er wordt niet uitgelegd wie bedoeld wordt met ‘New Way of Protesting’, maar voorbeelden uit het buitenland wijzen erop dat het vooral gaat over burgerprotesten tegen autoritaire overheden. De centrumlinkse regering viseert hier dus bewegingen zoals Black Lives Matters of Extinction Rebellion. Extreem rechts, inclusief islamitisch radicalisme, vallen onder de sectie ‘radicalisering en gewelddadig extremisme’.

“De vraag kan gesteld worden of extremisme niet juist in de hand gewerkt wordt door het monitoren en zelfs gewelddadig onderdrukken van nieuwe vormen van acties.”

Jeroen Robbe van Labo vzw, een organisatie die kritische burgers ondersteunt, heeft bedenkingen bij de plannen en plaatst die in een trend die al langer aan de gang is: “Dit is een bevestiging van de neiging naar ‘repressieve tolerantie’ die we al een tijd zien. Zo heeft men het over ‘genegotieerd gebruik’ van de publieke ruimte. In werkelijkheid komt er geen onderhandeling bij kijken, maar gaat het over het opleggen van beperkingen bij het uitoefenen van het recht op actie. Alle nieuwe bewegingen destijds, zoals vrouwenrechtenbewegingen of vakbonden hier en burgerrechtenorganisaties in de VS, hebben nieuwe actievormen gecreëerd en zijn buiten de lijntjes gegaan. Dit gaat men nu gaan bemoeilijken door hen bijvoorbeeld te weren van de plaatsen waar acties het meest effectief zijn, door lange aanvraagtermijnen of door het opleggen van GAS-boetes.”
“Het Observatorium dat nu opgericht gaat worden is niet bedoeld om de pijnpunten die de bewegingen aanhalen te onderzoeken, maar om sociale acties voor een stuk te beteugelen. Er is bovendien een probleem in de zin dat de uitvoerende macht hier ook rechter speelt. ” Continue reading “Vivaldi legt sociaal protest aan banden” →

Podcast: Play in new window | Download

VVSG: "Bouwshift/betonstop Onbetaalbaar"

We hebben het nogmaals over het politiek akkoord rond de bouwshift/betonstop, met Nathalie Debast van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (vvsg).
Het akkoord dat de politieke meerderheid bereikte op Vlaams niveau bestaat er in essentie in dat de grondbezitters door de gemeenten veel ruimer zullen vergoed worden als die zouden beslissen om bouwen niet langer toe te laten.
Nathalie Debast (vvsg): “Het is logisch dat de mensen een schadevergoeding ontvangen, maar de vergoeding die nu afgesproken is, is zodanig hoog dat ze voor de gemeenten onbetaalbaar is en er dus niets zal veranderen.”
“We hebben als steden en gemeenten het dossier alleen maar zien evolueren in de zin dat het duurder werd voor ons, en nu dus onbetaalbaar. Een aantal gemeenten hebben intussen gemeld dat ze hun plannen voor de aanleg van parken en natuurgebied al terug in de koelkast gestoken hebben.”

“Tom Coppens van de universiteit van Antwerpen heeft uitgerekend dat dit plan de gemeenten 31 miljard extra zal kosten. “

Debast ontkent dat de gemeenten zichzelf financieren door open ruimte te laten verkavelen: ” Studies tonen aan dat een gemeente niet rijk wordt door te verkavelen. Onze focus ligt ook elders: op klimaatdoelstellingen en verdichting. We beseffen dat dat een mentaliteitswijziging vergt bij de burgers, die vaak nog altijd willen wonen in een losstaande woning op en grote lap grond.”
“We vragen aan de Vlaamse overheid om dat samen met ons te herbekijken. Het decreet (dat de uitwerking is van het akkoord) ligt nu bij het parlement, waar het goedgekeurd moet worden.”

Podcast: Play in new window | Download

Brexit-akkoord als model voor toekomstige handelsakkoorden?

Philippe Lamberts Foto: EU parlement, via wikipedia

Philippe Lamberts (Ecolo) leidt de groene fractie in het Europees parlement. Een week geleden schreeuwde hij nog zijn verontwaardiging uit over de houding van de andere parlementaire fracties in verband met de Brexit-deal. Nu de deal er is, is hij er eerder gerust in, en ook positief over de inhoud.
Philippe Lamberts: “Vorige week hadden alle fractieleiders van het parlement, behalve de groene, zich bereid verklaard om het handelsakkoord met het Verenigd Koninkrijk blindelings te ratifiëren, zonder de deal te bekijken. Allemaal, van extreem rechts tot extreem links. Het argument was dat een voorlopig akkoord moest vermeden worden omdat dat de macht van het parlement zou beknotten. Maar in werkelijkheid was het net omgekeerd: door de definitieve ondertekening zou het parlement zichzelf buitenspel hebben gezet. Het klopt dat de provisoire goedkeuring die er nu komt een soort ‘fait accompli’ creëert, maar het belet het parlement niet om het akkoord te wijzigen.”

“Ik krijg de indruk dat sommige EU-parlementsleden te braaf zijn, om hun nationale regeringen niet te schofferen”

“Het ratificatieproces zet de onderhandelaars onder druk om hun job goed te doen. Als ze weten dat het parlement dat sowieso zal doen, dan zullen ze hun job in de toekomst slordig doen. Ik krijg de indruk dat sommige parlementsleden te braaf zijn om hun eigen regering van dienst te zijn. Dat komt omdat veel Europarlementsleden hun job als tijdelijk zien, als wachtkamer voor een ministerpost. Ook Petra De Sutter van Groen is overgestapt naar het nationaal niveau, maar dat was onverwacht en niet de bedoeling bij de aanvang van haar mandaat.”
Audio, Philippe Lamberts over de Brexit-deal:

Continue reading “Brexit-akkoord als model voor toekomstige handelsakkoorden?” →

Lagere vaccin-prijzen dankzij geheime akkoorden?

Marc Botenga Foto: GUE/NGL via wikipedia

Eventjes, dankzij een tweet van staatssecretaris Eva De Bleeker, werden er vragen gesteld bij de geheime akkoorden tussen de Europese Commissie en de farmaceutische groepen over de Covid-19-vaccins.
Voor Vlerick Business School is een transparante markt een slecht idee. We leggen de argumenten tegen openbaarheid van de prijzen voor aan EU-parlementslid Marc Botenga (PTB/PVDA) en vroegen ook Ecolo-collega Philippe Alberts’ mening.

De akkoorden gaan over zes vaccins, waarvan er drie (bijna) de testfase gepasseerd zijn. Het in Duitsland ontwikkeld ‘BNT162b2’-vaccin van BioNTech, verder gecommercialiseerd als ‘Tozinameran’ door Pfizer, zou € 24 kosten (voor twee injecties), terwijl het vaccin van de universiteit van Oxford (gecommercialiseerd door Astra Zeneca) slechts € 3 zou kosten.

“Lagere prijzen voor de armere landen? De realiteit is dat de armere landen gewoon geen vaccins hebben omdat de rijkere landen alles opgekocht hebben.”

Botenga: “Recente cijfers die Reuters kon inzien tonen dat de prijs van het BioNTech/Pfizer-vaccin eerder € 31 zal zijn, en dat gaat alleen over de aankoopprijs, exclusief eerdere investeringen in onderzoek. De prijs van Oxford/Astra Zeneca is veel lager, maar die lagere prijs zou slechts gelden tot juli.”
“De BioNTech/Pfizer- en Moderna-vaccins zijn beide mRNA-vaccins die op zeer lage temperatuur moeten bewaard worden. Het zou best kunnen dat de kost van die vaccins daardoor hoger ligt dan bijvoorbeeld die van Oxford/Astra Zeneca, dat speelt inderdaad mee. Maar het probleem is dat we niet weten in welke mate dat meespeelt. Het is belangrijk om te weten wat de reden is van de prijsverschillen. Daarom vragen we duidelijkheid aan de Europese Commissie over de prijsvorming: wat heeft het bedrijf zelf geïnvesteerd, wat werd gedragen door belastinggeld, dus welke prijs is gerechtvaardigd? Die transparantie is er vandaag niet.”
Audio, Marc Botenga (24’41”):

Audio, Philippe Lamberts (4’35”):

Continue reading “Lagere vaccin-prijzen dankzij geheime akkoorden?” →

BlackRock, de stroper/boswachter van de Europese Klimaatfinanciering

Bron: “The BlackRock Model”, Corporate Europe Observatory

Er is geld nodig om de economie te vergroenen, veel geld. Aangezien verwacht wordt dat de financiering vooral door de private sector zal gebeuren, is het belangrijk dat er duidelijke regels komen over wat wel en niet kan beschouwd kan worden als groene investering.
De Europese Commissie koos voor fondsbeheerder BlackRock om de regels voor klimaatfinanciering te ontwikkelen. De NGO Corporate Europe Observatory (CEO) schreef een rapport, ‘The BlackRock model’. We spreken met auteur Kenneth Haar.

CEO ziet drie problemen met de keuze voor BlackRock: 1) het bedrijf heeft belangen in de olie-, gas- en kolenindustrie; 2) BlackRock is de belangrijkste aandeelhouder van de Europese banken voor wie het de regels zal moeten bepalen; 3) BlackRock is betrokken bij lobbycampagnes van de financiële sector tegen meer strikte criteria als het over duurzame financiering gaat.
Kenneth Haar: “Ik denk dat de Europese Commissie BlackRock gekozen heeft voor de expertise in de financiële markten die het bedrijf inderdaad heeft, maar zich niet bewust is van de risico’s van haar keuze. Eigenlijk wil BlackRock niet dat de overheden regels opleggen in verband met duurzame investeringen, maar zou ze dat liever zelf doen met de collega’s uit de financiële sector.”
“Wat telt is onafhankelijkheid. Europa heeft voldoende academische instellingen of denktanks die advies zouden kunnen leveren. Er is geen nood om bij de financiële sector zelf te rade te gaan.”

Podcast: Play in new window | Download

Apache.be baart een tijdschrift

Terwijl de krantenwinkels klanten en titels blijven verliezen beslist nieuwswebsite Apache om met een driemaandelijks tijdschrift te starten.
We bellen redacteur Jan Walraven over het Waarom, het Hoe en het Wat van Apache Magazine.
Voor het Waar: HIER
Een gesprek over stripverhalen, Griekse ministers, Vlaamse bejaarden en streefcijfers.

Apache Magazine en **de Lins-toren aan de Tunnelplaats**

Podcast: Play in new window | Download

Klimaatbeleid wereldwijd: Reden tot Optimisme

De afgelopen maanden kwamen verschillende landen met versterkte klimaat-ambities. Daardoor komen de doelen van het klimaatakkoord van Parijs toch weer binnen bereik, als er nog een tandje bijgestoken wordt.
John Vandaele volgt het voor MO en overliep het met ons.
Een jaar geleden leek alleen Europa nog enige klimaatambitie te koesteren, maar in september kondigde China aan dat het klimaatneutraal zal zijn tegen 2050, niet lang daarna gevolgd door Zuid-Korea en Japan. Een land waar Vandaele verrassend optimistisch over is, is Indië. De helft van de stroom wordt er momenteel geproduceerd door kolencentrales en miljoenen zijn er afhankelijk van kolen, als bron van zowel werk of energie. Toch is er reden tot optimisme: het land wil tegen 2030 40% van zijn elektriciteit produceren met hernieuwbare bronnen en heeft een zeer ambitieus herbebossingsplan.
De aangescherpte ambities van China staan in scherp contrast tot de 40 gigaWatt aan kolencentrales dat het land dit jaar zal bijgebouwd hebben. Toch betekent dit voor John Vandeale niet dat het niet zal lukken. “De sterkte van China hier is dat het een centraal gestuurde machine is die de zaken uitvoert eens ze beslist zijn.”
Het eindresultaat, als alles wat nu op tafel ligt ook effectief uitgevoerd wordt, is volgens Climate Action Tracker een verwachte temperatuurstijging van 2.1 graden tegen het einde van de eeuw.

Podcast: Play in new window | Download

Heraanleg zuiderdokken-buurt: Stadsbestuur kort door de bocht

Op ‘ Het Zuid’ wordt niet enkel aan de aanleg van de zuiderdokkenparkings gewerkt, ook de omliggende straten krijgen een make-over.
Op de hoek tussen de Van de Sweepstraat en de Waalsekaai gaat de stad daarbij letterlijk kort door de bocht.
We bellen Eddy, één van de bewoners van het woonblok op de bewuste hoek:
“In 2017 stelde de stad de eigenaars van het gebouw voor om 20 vierkante meter van het plantsoen voor het gebouw te kopen. Na overleg is beslist om daar niet op in te gaan. Daarna heeft de stad niets meer van zich laten horen, maar nu de heraanleg van de straten aan de gang is, blijkt dat men de weg in een bocht wil leggen die door ons plantsoen loopt.”
“Toen dat recent duidelijk werd, hebben we de stad in gebreke gesteld, waarna de werken stilgelegd zijn. De aannemer stond al klaar en vertelde ons dat hij een vergunning gekregen had om de werken uit te voeren.”
“Het is voor ons niet duidelijk of het wel nodig was om die bocht door het plantsoen aan te leggen . Ik heb vernomen dat de werken op de hoek voorlopig stil zullen blijven liggen. Verder circuleren er geruchten dat het stukje plantsoen zou onteigend worden. Dat is wel een rare manier van werken: eerst onze tuin proberen plat te walsen zonder toestemming om dan achteraf te gaan onteigenen. Daar hadden ze toch drie jaar geleden aan moeten denken.”

Podcast: Play in new window | Download

Zorgt het betonstop-akkoord ook voor een Speculatiestop?

De Vlaamse politieke meerderheid bereikte deze week een akkoord over de zogenaamde ‘betonstop’ die de verdere afkalving van de open ruimte moet afremmen.
Een goede zaak, maar het is wel wachten op de concrete uitwerking. Financieel zijn de eigenaars de winnaars van het akkoord. ten koste van de belastingbetaler. Bovendien valt nog te bezien in welke mate het akkoord de verdere betonnering van de open ruimte effectief zal afremmen. Ondertussen waarschuwt Erik Grietens van BBL voor speculatie.

12.000 hectare
Concreet is er een akkoord dat ervoor moet zorgen dat 12.000 hectare (120 vierkante kilometer) aan ‘woonuitbreidingsgebied’ gevrijwaard blijft van bebouwing. BBL verwacht dat de gronden die van bebouwing gered worden, gebruikt zullen worden voor aanleg van bos, voor (bio)landbouw, voor speelruimte voor kinderen en jongeren ….

Erik Grietens (BBL): “Zal dit wel betaalbaar zijn?”

“Een goede zaak en echt wel een vooruitgang naar een beleid voor behoud van open ruimte”, aldus Erik Grietens van de Bond Beter Leefmilieu. Maar doordat het politiek uitgangspunt het financieel belang van de eigenaars was, zal de uitwerking volgens de BBL uitdraaien op een zware factuur voor de Vlaamse belastingbetaler. De eigenaars zullen namelijk vergoed worden aan de sterk gestegen marktwaarde van de gronden, niet aan de aankoopwaarde van de terreinen.
Teveel bouwgrond
Volgens Grietens moet er niet gevreesd worden voor een tekort aan bouwgronden. Grietens: “We hebben een idee van de bevolkingsaangroei de komende 30 jaar, dus wat de nood is aan bouwgronden. Daaruit blijkt dus dat slechts een derde van de al bestaande bouwgronden nodig zal zijn. Vergeet niet dat er nog 30,000 hectare woonzone voorzien is, naast de 12.000 hectare woonuitbreidingsgebied. Het klopt dus helemaal niet dat de ‘betonstop’ ervoor zal zorgen dat er niet meer gebouwd wordt. ‘Bouwshift’ naar bebouwing in bestaande woongebieden in plaats van percelen in omliggende open ruimte is daarom een betere term dan ‘betonstop’.”
Gemeentefinanciën
Bovendien is het niet zeker dat het akkoord effectief een halt toeroept aan de verder betonnering van de openbare ruimte, aangezien het nog steeds mogelijk zal zijn om nieuwe woonuitbreidingsgebeiden te creëren. Het zijn vooral de gemeenten voor wie de betonnering een lucratieve zaak is, soms zelfs een financiële noodzaak. Enerzijds door de directe inkomst van de verkoop, anderzijds door de belastingen die ze ontvangen (onroerende voorheffing) van de nieuwe eigenaars na verkoop.
Met het nieuwe akkoord zal de helft van de inkomsten uit verkoop moeten doorgestort worden naar de hogere overheid, aan onroerende voorheffing wordt niet geraakt. De gemeenten, die soms financieel afhankelijk zijn van de creatie van woongebieden, zullen dus in de toekomst de helft van de meerwaarde op de gronden blijven ontvangen, én de onroerende voorheffingen op de verkochte gronden.
Het akkoord bevat ook nog een potentiële achterpoort . Erik Grietens: “De gemeente kan beslissen om de woonuitbreidingsgebieden toch vrij te geven voor bebouwing. We verwachten niet dat dat zal gebeuren, omdat dat enkel kan via een complexe procedure.”

“Ik heb geen weet van clausules om verdere speculatie tegen te houden.”

Het is maar de vraag of het Vlaams akkoord realistisch is aangezien het de gemeenten een financieringsmechnisme ontneemt zonder financiële compensatie. In tegendeel: in plaats van inkomsten te halen uit de verkoop van gronden zal verwacht worden dat de gemeenten geld spenderen om gronden van de eigenaars over te kopen, en men kan de vraag stellen of de gemeenten dat geld wel hebben. Erik Grietens: “Vlaanderen schuift de financiële verantwoordelijkheid door naar de gemeentebesturen, die het geld niet hebben voor de aankoop van die gronden.”
Speculatie
“De kans is groot dat het akkoord speculatie in de hand gaat werken”, stelt Grietens ook nog. “Het kan best zijn dat mensen grond gekocht hebben aan de prijs van landbouw- of bosgrond, die dan door nieuwe ontwikkeling plots veel meer waard wordt. Als de overheid dan de marktwaarde moet betalen in plaats van de aankoopwaarde, dan is er een risico dat speculatie zal beloond worden. Daarom moeten de eigenaars vergoed worden op basis van wat ze zelf geïnvesteerd hebben, niet op basis van de meerwaarde ten gevolge van de vastgoedontwikkeling van het terrein.”
“Moesten de woonuitbreidingsgebieden vast liggen, dan is speculatie moeilijk, maar de realiteit is dat er met bestemmingen geschoven wordt. Dus er blijft een risico op speculatie, en de kans is groot dat dit effectief zal gebeuren. De teksten met de details van het akkoord zijn nog niet bekend, maar ik heb geen weet van mechanismen die zouden voorzien zijn om speculatie tegen te houden.”

Podcast: Play in new window | Download