De Europese Grondwet heet niet langer grondwet. Daarover hebben vannacht de Europese regeringsleiders in Brussel een akkoord bereikt. Er komt een wijzigingsverdrag dat uit twee delen zal bestaan: het Verdrag betreffende de Europese Unie en het Verdrag betreffende de werking van de Unie. In de praktijk komt het erop neer dat de nieuwigheden die in de grondwet waren voorzien als amendementen zullen worden opgenomen in de bestaande verdragen.
Omdat ook de vlag en de hymne van de Europese Unie niet in de teksten worden vermeld, hebben de 2 nieuwe verdragen geen ‘grondwettelijk karakter’. Daardoor hopen Frankrijk, Nederland en Groot-Brittannië geen refendum meer te moeten organiseren.
In het najaar moet een INTERGOUVERNEMENTELE CONFERENTIE onder leiding van Portugal de definitieve teksten uitwerken.
(Klik HIER voor een kopie van het verdrag )
Inhoudelijk verandert er weinig. Er is eerder sprake van een cosmetische ingreep. Er komt een Europese minister van Buitenlandse Zaken maar die mag niet zo heten. Hij wordt de Hoge Vertegenwoordiger van de Unie voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid.
Het Handvest van de Grondrechten van de Europese burger dat al sinds 2000 bestaat wordt niet mee opgenomen in de verdragen maar wordt door een verwijzingsartikel toch juridisch bindend. Dit Handvest bevat mensenrechten, sociaal en arbeidsrecht.
Ook de werking van de Europese instellingen wordt zoals in het oorspronkelijk ontwerp van Grondwet aangepast: de Europese Raad krijgt een permanente voorzitter (Europese President), de Europese Commissie wordt kleiner en slagvaardiger, het Europees Parlement krijgt meer medebeslissingsbevoegdheid en de regeringsleiders zullen vaker met een zg. dubbele meerderheid beslissingen moeten nemen. Het vetorecht wordt beperkt.
Dubbele meerderheid: als de Europese ministers onder elkaar geen consensus kunnen bereiken, moet er gestemd worden. De Europese Grondwet had een formule bedacht waarbij een meerderheid pas bereikt wordt als 55% van de landen die gezamelijk 65% van de bevolking vertegenwoordigen, het eens zijn.
Om Polen te plezieren, wordt die regel pas van kracht in 2014. Na een overgangsperiode van 3 jaar wordt hij in 2017 definitief.
Op vraag van Nederland krijgen de nationale parlementen meer inspraak.Maar niet met een rode kaart zoals de Nederlanders het oorspronkelijk gewild hadden. Als de Europese Commissie in de toekomst een ontwerp van richtlijn wil indienen, krijgen de nationale parlementen het recht bezwaren in te dienen. Ze mogen dit alleen doen als zij vinden dat de nationale bevoegdheid in het gedrang komt. Als er voldoende parlementen bezwaar aantekenen, kunnen het Europees Parlement en de regeringsleiders besluiten om het voorstel af te voeren.
Groot-Brittannië krijgt weer het recht op een ‘opt out’. De Britten hoeven zich niet aan het Handvest van Grondrechten te houden en kunnen zich ook afzijdig houden bij justitiële samenwerking.
Het verbouwen van de Europese Grondwet tot Hervormingsverdrag komt de helderheid allesbehalve te goede. Was het ontwerp van Grondwet tenminste nog leesbaar en compact, dan zal men de wijzigingen nu moeten gaan zoeken in aangepaste bestaande verdragen waarvan er eentje een andere naam krijgt. De vraag is nu of deze operatie rookgordijn het vertrouwen van de Europese bevolking zal doen toenemen. Of premier Balkenende in Nederland hiermee alsnog een referendum zal ontlopen, valt daarom nog te bezien. De nieuwe Franse president
Sarkozy had al in zijn verkiezingscampage gezegd dat hij geen tweede referendum wou.
