In juli ging de Guatemalteekse president Giammattei op bezoek bij de Oekraïense president Zelensky. “Het bezoek leverde niet echt veel op“, stelt Guido De Schrijver, maar dat was waarschijnlijk ook niet echt de bedoeling.
Guatemala heeft een bewogen politieke geschiedenis. Enkele jaren na de omverwerping van de democratische president Jacobo Árbenz, met steun van de VSA, in 1954, brak een burgeroorlog uit die pas in 1996 eindigde. Het democratisch stelsel van het land blijft echter kwetsbaar: de familie en de entourage van de vorige president Jimmy Morales waren actief betrokken bij de drughandel, de huidige president Alejandro Giammattei brengt volgens Guido De Schrijver, die 15 jaar in Guatemala woonde, geen beterschap, in tegendeel.
Corruptie
Guido De Schrijver:”Twintig jaar na het einde van de burgeroorlog piekte de corruptie in het land. In 2007 werd een VN-commissie opgezet om de corruptie en de straffeloosheid aan te pakken. In 2019 doekte (de vorige) president Morales de commissie op. Ondertussen waren al enkele honderden verdachten, waaronder een voormalige president, veroordeeld.“
“Nu de commissie verdwenen is, steekt de corruptie weer de kop op onder de huidige president. In samenwerking met een corrupte procureur-generaal van het openbaar ministerie, volksvertegenwoordigers en bedrijfsleiders, is Giammattei de democratie aan het uithollen door alle niveaus van het justitieapparaat over te nemen, inclusief het hooggerechtshof en het grondwettelijk hof. Tientallen integere magistraten zijn opgepakt, opgesloten of gevlucht. Ook de pers moet eraan geloven. Onlangs werd de directeur van de kritische krant El Periódico (José Rubén Zamora) aangehouden. Giammattei probeert ook controle te krijgen over de autonome staatsuniversiteit via de benoeming van een regeringsgezinde rector, tegen de afspraken in. Al honderd dagen bezetten studenten de universiteit”
“Door zijn inmenging in het justitieel apparaat ligt Giammattei al enkele jaren overhoop met de VSA, die zelfs al sancties opgelegd hebben.Giammattei merkt op dat hij in de regio nog de enige bondgenoot is van de VSA nu in buurland Honduras en in Colombië recentelijk progressieve regeringen aan de macht gekomen zijn.”
“Wat de bedoeling was van Giammattei met zijn bezoek aan Zelenski is niet helemaal duidelijk maar men is het er wel over eens dat het om internationale profilering en persoonlijke prestige ging van de uiterst onpopulaire Guatemalteekse president (en dat de relaties tussen Oekraïne en Guatemala secondair waren, nvdr). Sommigen zien het als steun aan het VSA-beleid in Europa, volgens anderen eerder het tegenovergestelde. Het overleg tussen beide presidenten heeft in alle geval weinig opgeleverd. Zo zou Oekraïne de visumplicht voor Guatemalteken afschaffen en is er sprake van om een dialoog over handel op te starten. Verder werden verklaringen afgelegd over aankoop van landbouwproducten en het aankopen van industriële relaties, zonder verdere details.”
Solway
Guido De Schrijver: “Aan de kust worden nikkel, tin en andere ertsen ontgonnen. Momenteel is het belangrijkste bedrijf dat er actief is in handen van het Zwitsers-Russische Solway. Vorige jaar bleek dat Giammattei miljoenen aan steekpenningen had ontvangen van Russische agenten van het bedrijf in ruil voor vergunningen voor aanlegplaatsen in de haven van Santo Tomás.”
Solway neemt het niet al te nauw met reguleringen. Bij de ontginning van de Fenix-mijn veroorzaakte het bedrijf zware vervuiling, en een onderzoek door forbiddenstories legde de financiering van Solway via verdacht geld bloot.
Engel-lijst
Giammattei staat zit ook geambeteerd met de Engel-lijst van volgens de VSA corrupte personen. Daarop staan onder andere Rafael Curruchiche, de procureur-generaal die José Rubén Zamora van El Periódico liet arresteren, en verder de minister van financiën en enkele magistraten van het hooggerechtshof.
Guido De Schrijver: “Een tien- tot twintigtal families met namen die dateren van de kolonisatie van 1524 hebben vandaag nog altijd een belangrijk deel van de economie in handen. De Midden-Amerikaanse landen bestaan nog altijd uit 4% heel rijke mensen, een kleine middenklassen van 10-15% van de bevolking en een brede arme onderlaag.”
“Guatemala heeft akkoorden afgesloten met de VSA om vluchtelingen tegen te houden. Ik sprak onlangs met een zwarte jonge missionaris die lang in de VSA had gewerkt, en die zei dat de VSA altijd de eigen belangen voorop zouden stellen. Guatemala heeft akkoorden afgesloten met de VSA om vluchtelingen tegen te houden.”
De inschatting of een corrupt en autocratisch regime in staat is de vluchtelingenstroom aan de bron of manu militari aan te pakken zal dus bepalen of de VSA het al dan niet hard zal spelen met Giammattei.
Podcast: Play in new window | Download
